Mermer her ne kadar dayanıklı ve yıllara meydan okuyan doğal taş ve bir yapı malzemesi olsa da; gözenekli yapısından dolayı zamanla leke ve kirleri sünger gibi içine çeker. Bu olumsuz etkileri minimize etmek ve ortadan kaldırmak için yüzeylere silim, parlatma ve cilalama işlemleri uygulanır. Bu uygulama yüzeydeki leke, çizik, çatlak, aşınma ve matlaşma gibi sorunları gidermenin en iyi yoludur.
Mermer Silimi; yüzeyin doğal dokusuna zarar vermeden aşındırılarak temizlenip restore edilmesi, parlak ve temiz bir görüntü kazandırılması işlemidir. Bu işlem lekelenmiş, çizilmiş, aşınmış, yağ veya pas tutmuş yüzeylere uygulandığı gibi normal yüzeylere de parlaklığını koruması ve daha uzun ömürlü kullanıma sahip olması için bakım amaçlı uygulanır. Genellikle yeni biten projelerin son aşamasındaki teslim sürecinde ya da eski binaların yıpranmış, eskimiş, cilası bozulmuş zeminlerinin restore edilmesinde sıkça uygulanır.
Ayrıca; otel, hastane, avm ve devlet kurumları gibi kalabalık ortamların olduğu yapılardaki mermer zemin ve yüzeylere, yılda 1-2 defa olmak üzere yüzey yenileme, restorasyon ve bakım çalışmaları pediyodik olarak uygulanır.
Mermer Silim Neden Yapılır?
Mermer geçmişten beri yapılarda ve yaşam alanlarında en sık kullanılan doğal taş ve yapı malzemesidir. Günümüzde de popülerliğini koruyan mermer; Hastane, okul, alışveriş merkezleri ve otel gibi lüks konaklama merkezlerinde, iç ve dış dekorasyonda dekoratif ve hijyenik olması amacıyla sıklıkla kullanılır, ekonomik değeri ve maliyeti de oldukça yüksektir. Nerede kullanılırsa kullanılsın yüzeyi ile mutlaka temas halinde olunur. Dış etkenlere ve kullanıma bağlı olarak yüzey ve zeminler, yağlanır, lekelenir, çizilir, aşınır, rengi matlaşır, zemin kaydırmazlık özelliğini yitirebilir, ağır kuvvet baskısına ve sert darbelere maruz kalıp çatlayabilir. Her yıl mermeri yenisi ile değiştirmek her zaman en iyi seçenek değildir.
Mermer yüzey ve zeminlerde yaşanılması kaçınılmaz olan bu sorunları ortadan kaldırmak için yüzey restorasyonu için üretilmiş özel silim ve parlatma cihazları ile yüzey yenilemesi belirli aralıklarla yapılır. Düzenli olarak bakımı ve restorasyonu yapılmadığı takdirde; yüzey eski parlaklığından uzaklaşır, çizikler çatlaklara dönüşebilir ve bakteri oluşumu başlayabilir. Sonuç olarak da; yüzyıllara meydan okuyacak özelliklere sahip olan mermerin kullanım ömrü birkaç yılla sınırlı kalabilir. Mermer silim gerektiren haller aşağıda maddeler halinde listelenmiştir.
- Limon, portakal ve benzeri asitli narenciye yiyecek lekesi yüzey rengini değiştirir, mermeri aşındırır.
- Yağ lekesi hem yüzey rengini soldurur hem de mermerin içine işler.
- Pas lekesi yüzey üzerinde kahvemsi renk tabakası oluşturur, mermer içine işlemez.
- Asit lekesi yüzeyi aşındırır, farklı renk tonunu açığa çıkarır.
- Vişne benzeri lekeler hem yüzey rengini değiştirir, hem de mermerin üst tabakasına sızar.
- Yüksek ısı (220 °C üstü) nedeniyle oluşan yüzey lekeleri, yüzey rengini (orjinal rengine bağlı olarak beyaz, sarımtırak) değiştirir.
- Sirke ve mor lahana lekesi yüzeyin rengini değiştirir, mermer içine işler.
- Uv ışınları mermer yüzeyinin rengini soldurabilir fakat taş içine erişemez.
- Asetat kalem lekesi mermer yüzeyinde tabaka oluşturur fakat mermer içine erişemez.
- Mürekkep lekesi yüzeyin rengini değiştirir, mermer içine işler.
Mermer Silimi; mermer yüzeyin doğal dokusuna zarar vermeden aşındırmak suretiyle ölü katmanın alınması, yeni yüzeyin cilalanması ve parlatılması işlemidir.
Mermer Silme Nasıl Yapılır?
Mermer silim uygulamasının %100 başarılı olabilmesi için malzeme ve ekipman tek başına yeterli değildir. Pürüzsüz yüzey ve ayna parlaklığı kazanılması için işinin ehli zanaatkar ustaların tecrübe ve deneyimlerine ihtiyaç vardır. Çünkü her mermer aynı karakteristik sertliğe ve fiziksel yapıya sahip değildir ve sıradan işlemler çoğu yüzeyde verimli ve başarılı sonuç vermez. Aksi takdirde; uygulama yapılacak mermer yüzey hakkında bilgi sahibi olmadan yapılacak eksik ya da yanlış bir işlem, yüzeyin istenilen düzeyde olmasını engelleyeceği gibi telafisi zor sonuçlar doğurabilir. Bunun dışında; mermer asit bazlı kimyasal ve karışımlara karşı alerjisi olan bir doğal taştır. Kullanılacak elmas pedler ve kimyasallar, işlem yapılacak taş türüne göre hassasiyetle seçilmelidir.
Mermer silme ve parlatma işlemleri, sadece bu iş için tasarlanmış ve üretilmiş profesyonel özel silim cihazlarıyla yapılır. Yüzey yenileme işlemleri mermerin cinsine, kalitesine ve kullanıldığı alana göre yapılan analizler sonucuna göre belirlenir ve videodaki gibi bir demo çalışması yapılır. Demo çalışması ve nihai uygulama kriterleri sırasıyla aşağıda listelenmiştir.
- Zemin Keşfi
- Yöntemlerin Belirlenmesi
- Ekipmanların Tespiti
- Demo Çalışması ve Uygulama
- Uygulama Sonrası Kontrol
Zemin keşfi yapılarak yüzeydeki mevcut lekeler, çizikler, kırılmalar, aşınmalar ve diğer deforme olmuş yüzeyler ve derinlikleri tespit edilir. Zemin keşfi ile elde edilen rapor doğrultusunda honlama, cilalama, fırçalama, dolgu ve çekiçleme gibi hangi yöntemlerinin uygulanacağı belirlenir. Silim işleminin bu aşamasında, belirlenen yöntemler için kullanılacak cihazlar, ekipman ve malzemeler belirlenir.
Tüm bu hazırlıkların sonucunu görmek ve genel uygulama öncesi tedbirler almak için belli bir alana demo çalışması yapılır ve sonucu bir sonraki aşamayı belirler. Demo çalışmasından elde edilen sonuç memnun edici ise uygulamaya geçilir. Değilse; tatmin edici düzeye gelene kadar demo çalışmasına devam edilir ve en iyi çalışmaya göre uygulamaya geçilir. Uygulama sonrası mermerin durumu ve yüzeyi incelenir ve son kontrolleri yapılır.
Mermer Yüzey Şekillendirme Teknikleri
Gelişen teknoloji ve amaca göre tasarlanan cihazlar sayesinde mermer yüzeylerinde şekillendirme amacıyla değişik yöntemler uygulanır. Bunlardan bazıları doldurma işlemi gibi taşın doğası gereği elzem olan işlemlerdir. Bazıları ise; özel talep ve doğal bir görünüm istenmesi sonucunda ortaya çıkmıştır.
Honlama; Mermer yüzeyin belirli aşındırıcılarla pürüzsüz ve yarı mat hale getirilmesi işlemine denir. Ustalıkla honlanmış yüzey saten dokusunu andırır, ne ışığı yansıtacak kadar parlak olur, ne de kaba mat bir yüzey görünümünde olur. Honlama için istenilen matlık derecesine göre; 240, 320 veya 3/4 graine kadar silim yapılır. Bu işlem sonrasında abrasiv izleri silinir ve daha sonra "mat cila abrasivi" (kıl keçe) kullanılarak pürüzsüz, ışığı yansıtmayan yarı parlak bir yüzey elde edilir. Honlama uygulaması cilalı ve parlak yüzeylerin özellikle istenmediği çekim stüdyoları, döşeme, merdiven ve havuz kenarları kaplamaları gibi yerlerde ve cila alma özelliğini yitirmiş mermer yüzeylerde tercih edilir.
Cilalama; Mermer yüzeyin belirli aşındırıcılarla ışığı yansıtacak kadar mükemmel ve pürüzsüz bir yüzeye ulaştırılması işlemidir. Parlatma işlemi farklı bileşim ve sertlikteki aşındırıcılarla kimyasal eriticilerin amacına uygun bir şekilde sıralı ve ortak kullanımı sonucunda sağlanır. Genellikle 80-600 mesh arası numaralı abrasifler ve son olarak cila taşı kullanılır. Daha hassas ve sorunlu taşlarda 36-1200 mesh arası numaralı aşındırıcılar kullanılır. Taş yüzeyindeki birkaç mikronluk çok küçük pürüzleri gidermek için "oksalit asit" içerikli abrasivler de kullanılabilir. Kristalize cila ve polimerize cila olmak üzere iki farklı cilalama yöntemi vardır. Kristalize cilalama; zemine ıslak görünüm efekti ve sprey cilalama olarak iki türlü yapılır, polimerize cilalamaya göre uzun ömürlüdür.
Patinato; Sektörde "eskitme" veya "fırçalama" olarak da bilinen bu uygulama; mermer yüzeyde oluşan gözeneklerin farklı ve kaymaz bir yüzey elde etme işlemidir. Patinato ucunda konik-kare elmas çıkıntılar takılı cihazlarla veya bantlı eskitme fırçaları ile yapılır. Mermerin yumuşaklık derecesine göre çelik tel yerine plastik fırçalarda kullanılabilir. Farklı kalınlıklarda çelik telden oluşan fırçalar taşın yüzeyine dairesel hareketlerle sırayla sürtülür. Uygulanan alan üzerinde hem pürüzlü hem de engebeli bir yüzey oluşarak taş eskimiş bir görüntüye sahip olur ve bu tür yüzeylere patinato adı verilir.
Emprenye; Mermerin yapısına zarar vermeden koruyuculuk sağlayan kimyasal uygulama tekniğidir. Yüzey üzerine dökülen asitli gıdalar, temizlik amaçlı kullanılan kimyasallar ve hava kirliliğine bağlı lekelenmelerden dolayı taş yüzeyi zarar görür. Bu ve benzeri etkenlerden göreceği zararı minimize etmek için taşın yapısını bozmadan içine işleyen ve kimyasal bileşiklerden oluşan koruyucu emprenye tekniği uygulanır. Bu sayede taşın kullanım ömrü uzar, dış etkenlerden korunur, dayanımını arttırır, su ve benzeri sıvısalları itici özellik kazanır, antik bir görünüm sağlar.
Mermer Silim Pedleri
Mermer silim uygulamalarında kullanılan elmas pedler, yapılacak işleme göre farklılık gösterir ve her işlem için amacına uygun pedler kullanılır. Reçine elmas pedler kullanılacak cihaz türüne göre; farklı boyutlarda (inç) kafalara sahip silim cihazlarına uygun standart boyutlarda üretilir. Pedler sertlik derecesi ve uygulama türüne göre farklı renklerle tanımlanmıştır. Ancak; üretici firmalara göre renkler ve kullanım amaçları değişiklik gösterebilir. Bu durumda dikkate alınması gereken ped renkleri değil, standart numaralara sahip grid tanımlamalı pedler olmalıdır. Örnek verilecek olursa; A firması grid-300 numaralı elmas pedi kırmızı renkte üretirken, B firması aynı grid-300 pedi sarı renkte üretebilir. Mermer silim uygulamalarında standart 7 aşamalı sıralı işlem uygulanır ve 7 farklı reçine elmas ped kullanılır. Uygulanacak yüzey türü ve yapılacak işleme göre; ped sayısı 3-4-7-8-10 olarak değişebilir ve üretici firmalar bu elmas pedleri set halinde 3-4-7-8 veya 10'lu olarak satmaktadır.
Ped Tipi | Çap (İnç) | Çap (mm) | Kalınlık (mm) | Numara (Grid) |
|---|---|---|---|---|
| Kuru Parlatma Elmas Ped | 3-4-5-6-7 | 80-100-125-150-175-180 | 2-3.5 | 30-50–100-120–200-220–400–800–1500-1800-3500 |
| Sulu Parlatma Elmas Ped | 3-4-5-6-7 | 80-100-125-150-175-180 | 2-3.5 | 50-100-200-300-400–500–800-1000–2000–3000-6000–10000-Buff |
Yukarıdaki tabloya göre; 3" için 80 mm, 4" için 100 mm, 5" için 125 mm, 6" için 150 mm, 7" için 175-180 mm. pedler kullanılır. El Polisaj makinelerine cırt ile yazılı tarafı tutturularak kullanılır. Büyük zemin silim ve cila makinelerinde ise; kafa yuvalarına uygun aparatlara takılarak kullanılır. Mermer silim cilalama ve parlatma işlemi yapılırken sıralı ve 7 aşamalı uygulama yapılır ve her gridin kullanılması gerekir.
Kuru veya sulu cilalama uygulamalarında ilk olarak en kalın grid numarasına sahip ped kullanılır. Örnek olarak sırasıyla; 30-50-100-220-400-800-1500 olarak pedler kullanılır. Her ped değişiminde zemin temiz su ile yıkanıp durulanır ve kuruması beklenir. Uygun grid numarasına sahip parlatma pedi kullanılarak yüzey istenen parlak görünümüne kavuşur ve extra cilalamaya ihtiyaç duymaz.
Mermer Silimin Faydaları Ve Avantajları
Mermer; yapısını dış etkenlere karşı koruyabilecek yetenekte bir doğal taş olmasına rağmen, günümüz teknolojisinde geliştirilen kimyasal temizleyiciler ve asitsel bileşiklere karşı doğal hali ile mücadele etmesi oldukça zordur. Mermer silimi-partlatma-cilalama-temizleme ve yüzey şekillendirme tekniklerinin asli görevi; taşın iç yapısı ve yüzey dokusunu korumaktır ve bu amaçla geliştirilmişlerdir. Çünkü mermer; hem ekonomik değeri açısından hem de milli servet bakımından değerli taşlardandır. Bu tür taşların korunması bu noktada önemli rol oynar. Mermerin uzun ömürlü olması, sürekli parlak ve pürüzsüz yüzey elde etmenin tek yolu bu teknikleri uygulamaktan geçer. Mermer silimin çok yönlü avantajları ve faydaları aşağıda listelenmiştir.
- Mermerin antibakteriyel özelliğini açığa çıkarır, daha hijyenik ortam sağlar.
- Ortama estetik görünüm ve zarafet kazandırır.
- Yüzey üzerindeki gözenekler kapanarak sızdırmazlık kazanır.
- Ayna parlaklığında görünüme kavuşur.
- Güneş ve Ultraviole (UV) ışınlarına karşı duyarsız kalır.
- Çizilme ve derin olmayan çatlama gibi durumlarda tekrar silim uygulaması ile onarılabilir.
- Kaydırmazlık özelliği eklendiğinde (patinato), olası kazaları minimuma indirir.
- Yüksek ısı, fiziksel baskı ve kimyasallara daha fazla dayanım sağlar.
- Bulunduğu mekanın ya da işletmenin değerini arttırır.
- Taşın kullanım ömrü uzar.